VERESİYE SATAN PEŞİN SATAN SERİMİZ TAM GAZ DEVAM EDİYOR ABİLER…

 

VERESİYE SATAN PEŞİN SATAN..

Durun bakalım bir tahmin edeyim bu 1980’li yılların ortalarına kadar hemen her esnafın ikonu haline gelen “veresiye satan-peşin satan” resminin kaç yıllık olduğunu..Tahminime göre bunu yapan bir türk ressamı da değil.19. yüzyıl Avrupasında hiçbir sanatsal kaygı güdülmeksizin,tümüyle pratik bir amaç için,yani veresiyeci müşterilerle vakit kaybetmek istemeyen esnaf ve tüccarların ticarethanelerine asılmak amacıyla yapılmış.Bu nedenle resmin her iki sahnesi de verilen mesajı en kolay anlaşılır ve en etkili şekilde tasarlanmış…yoksul esnaf zayıf,çelimsiz,yırtık dökük yamalı elbisesi ile,mutsuz bir yüz ve endişeli ruh halini dışavuran elini başına götürmüş bir jestle betimlenmiş.Buna karşın peşin verense mutlu ve işleri tıkırında görünsün diye rahat bir şekilde koltuğa oturtulmuş,dirseğini masaya dayaması ve vücut ağırlığını masaya vermiş olması,endişeden uzak,rahat bir ruh halinin ifadesi.Yakasındaki gül,o zamanlardan kalma bir moda mıydı yoksa çapkınlık çağrışımı mı yapıyor?Aklıma Marlon Brando’nun canlandırdığı Don Corleone’un ikide bir sürekli yakasında duran gülü koklaması geliyor.Yine iri göbeğini daha gösterişli hale getiren yeleği ve o zamanlar şaşmaz bir zenginlik simgesi olan zincirli köstekli saat.Puro içiyor!…Hala patronlar ağzındaki puro ile çizilmez mi karikatürlerde?Kasanın üst gözünde silindir gibi gözüken şeyler de tapular,çeşit çeşit kıymetli evraklar falan olmalı.Alt gözde deste deste paralar.Ve elini bir çeşit saz ya da gitar çalar gibi tutuyor.Keyfine diyecek yok…İçinden şarkı söylemek geliyor!…

Ama artık devir değişti gerçekten.Çünkü kredili satışlar,ekonominin motorunu oluşturuyor.Bizim gibi üretim tüketim dengesi bozulmuş bir bir toplumda vatandaşı tüketime zorlamanın başlıca yolu haline geldi.İnsanlar bu kartlarla imkanlarının ötesinde tüketmeye özendirildiler.Çok yıllar önce ilk defa kredi kartı kullanmaya başladığımda çok nadir kullanıyordum kredi kartını…Daha sonra her türlü ihtiyacım için ve nihayet ihtiyacım olmayan şeyler için de kullanmaya başladım.Artık kullanmıyorum.Çok acil durumlar dışında kredi kartının insanı gereksiz tüketime özendirmek dışında bir işe yaramadığını öğrenmiş bulunuyorum.

    Soğuk savaş sonrası tüketim ekonomisi bizim ülkemize bu şekilde girmiş oldu.Bankalar için eskiden olduğu gibi devlete borç vermek karlı olmaktan çıktıkça,tüketici kredi kartlarına ağırlık vermeye başladılar.Tüketici kredileri tüketim ekonomisini tetikledi ve giderek taksitli tüketim ekonominin belkemiği haline geldi.Üretmeden tüketerek de olsa ,global tüketim ekonomisi içerisinde yerimizi aldık.Bu konuda ciddi araştırmalar yapılmadığı için,büyük işsizler ordusu yaratıp yeni yoksullar ordusunu büyüten  ekonomik krizlerde geri dönmeyen tüketici kredilerinin payını bilemiyoruz.Ancak gözden uzak tutulamayacak denli büyük bir payının olduğu kesin…

  Ve dünyada tüketim ekonomisinin çöküşü ile ilgili olarak Mortgate krizi önemli bir sinyal verdi.Yukarıdaki resimde,sağ taraftaki şişko gibi semirip kıç göbek bağlayan tüketim ekonomisi sürekli hava verip şişirilen balonlar gibi patlayacak.O şişko ne kadar çalarsa çalsın hayali sazını.Bugün zengin emperyalist ülkelerde büyük bir tüketim çılgınlığı yaşanıyor.Üstelik her nasılsa Amerikalının tükettiği şeylerin çoğunu üreten Çinli işçilerin yarattıkları zenginlikten çok düşük pay almalarına rağmen.Tüketen sürekli tükettirip tüketime özendirilen azgın kapitalizm dünyanın doğal kaynaklarını yağmalayıp geri dönüşsüz bir hasara yol açarak.Bizim gibi ülkelere de ürettiğinden çok fazlasını tüketen,üstelik açlığı ve yoksulluğu gidermeyip daha da artıran bir rant ekonomisi modeli şeklinde bulaşmış durumda.

Şimdi bir kez daha göz atalım yukarıdaki resimdeki “veresiye satan” adama.Şüphesiz mutsuz,endişeli…Ama görünüşe göre ilerlemiş yaşına rağmen bir gram fazla yağı yokmuş gibi görünüyor.Bu da doğaya uygun bir yapıya büründüğünün,doğayla denge içinde yaşamak için bize hastalık gibi bulaşmış olan tüketim ekonomisine alternatif bir sistem yaratmamız gerektiğinin işareti olamaz mı?